Gaedhlig na Speiríní

Abar: a puddle, a bog
Abar na gcapall = a puddle of horses

Áibhéis: imagination, deep, boastfulness - Áigéan
Áibhímid ag feitheamh le sgéalaibh a bhéal na h-aidhbhéise, ach chan ó bhéal na h-uaighe.

Aiciorra: go ha. Gan mhoill níos giorra = without delay shorten / shorten without delay

Aigeanta: Foolish, cheerful – Amaideach

Alt: a wooded place in a gleann
Gleann go speisialta gleann a mbeadh coillte 'nn.
Taobh rite ghleanna

Áite, Àite: áit, a place
Chan tait liom mar a d'fhág tú do thoigh as d'áite.

Aorp: effort, to try, an attempt - Oidhirp
Thug mé aorp = Gave I/ mé effort nó I gave effort
Thúg tú aorp = Gave you / tú effort
Thug sé aorp = Gave him / sé effort
Thug sí aorp = Gave her / sí effort
Thug sinn aorp = gave we / sinn effort
Thug sibh aorp = gave yous / sibh effort
Thug siad aorp = gave them / siad effort

Thug sé amas faoi aorp = gave him an attack about effort

An-chainnt: back talk - Cúlchainnt
Ársaigh: to tell, to report, to relate

Bachlóg: growing, budding in speech
Tá bachlóg ar do theangaidh
Tá do theangaidh ramhair = the languages to you are fat / many / inflated

Bain: connection, a relationship
Ag bain bainne de na buaibh = connecting milk to the cows

Bánuigh: to stroke gently
Barr: na coirce - oat shells
Beadaidhe: Aisling, a vision, a fleeting dream

Beadhán: a treacherous thorn, spike - dealg cealg
Beadhán do'n bhás an grádh = a treacherous thorn to death of love

Béasa: habit, habits
Rinne tú béasa = made you habits
Rinne tú béasa dhe
Rinne tú nós béasa = made you a custom habit
Rinne tú gnás = made you intercourse
Rinne tú gnás béasa = made you intercourse a habit of / made you a habit of having intercourse
Rinne tú de béasa = made you a habit

Bogán: a quagmire
Brais: an about turn
Breacfast: Bricfeasta
Briotal: stad an cainnt / stop the talk / shut up
Buaibh: Bó
Buimint, Buiminte: bomaite, nóiméad, mìonaid

Cailleach: Cúlteach, clúdaigh, outshot, out-lier
Cailleach Oíche:
Cailleach Oidhche: an Owl, a night owl, an old woman of the night, witch - Bean a théid thart ag eiltilt san oidhche

Camsán: a short bend curve - Caismearnach
Caomhaint: to maintain, to keep alive - Coinneáil
'S fearr caomhaint 'ná caitheamh = better it is to keep alive or wear

Ceal: to eat, to want - ith
'S gan aoinneach a' cur síos damh dá gcealainn mo sháith = it is without being human (in-humane) to be putting down 2 ox eating my meal

Ciaróg Oíche:
Ciaróg Oidhche: Beetle of the Night, Slater, Death Watch
Feithide beag a ruaigeas an codladh agus a chuireas eagla ar dhaoine = a small hum of an insect will rout the sleep agus put fear on people

Cibín: a rump, a shank bone of meat
Cloigeann: Ceann - a head, a skull
Cloigeann de na meannainibh = head of the cliffs

C'luadar: Comhluadar - social company / company of daoine
'S méa'ra gheibh ciad c'luadar léi = 'S fortunate 's treasured the first company of daoine with her

Mea'ra: Méanra = to be happy, fortunate
Meannainibh: a type of cliff / cliffs - pinacle cliffs

Coimhdire na Cuaiche: an t-éan a leanas an chuach (an Meadow Pipit as Béarla)

Cóimhléin: rás, cúrsa, comórtas, coimhlint - contest
Cuibhlinn: rás, comórtas, coimhlint

Coineastar: Coinfheascar, coinfheasgar, coineascar, clap-sholas, tráthnóna - evening dusk

Copán: a shallow dish used in butter making
Cor Mogaill: Cor mogaill - a knot on thatch rope, a finishing knot on a mesh
Cos Chasaidh: Cos chasaidh - foot, leg that is twisted
Troithéan na Túirne: cos chasaidh

Cóta: Córta - a coat
Córta: Cóta

Créamaigheach: Préachán - (Crow as Béarla)
Cnámh-Fhiach: Préachán nó debt value of bone nó one who know the value of bone

Cuideog: lámh chuidithe (hand for helping as Béarla)
Cúl: back
Níl cúl cinn agam = I've nothing to fall back on at me

Cumhal: back-bone (bond-maid sa stair fosta)
Chumhal Buidhe: yellow bone / back-bone
Go dtí 'n chumhal buidhe = to / until the back-bone
Cúpach: Ualach, Aoiligh - manure cart, load

Dadamh: giota, nó píosa beag
Dada Rud: giota rud beag
'S fearr so ná 'n dadamh nach raibh ariamh againn = it is better / nicer here ná the little bit that was at us

Daimlic: Doiminic
Daimlic Óg Ó Ceallaigh
Daimlic Ruadh Mac Maoláin
Daimlic Donn Ó Cearnaigh
Daimlic Mór Ó Néill
Daimlic mac Eoin Mac a' Cruaidh

Dallóg: bratach na fuinneoige ná dallóg na fuinneoige
Danar: faiteach cuthalta (shy, fearful), Gall
Danarachd, Danaracht: (shyness, fearfulness, jumpy)

Dé Diongbhálta: logainm áitiúil ná clog pharóiste na Carraig Móire i dTír Eoghain. Agus i bpharóiste Bhaile na Sgríne fosta. Agus tá Clann Mhic Uirc a choimeádadh an clog.
Dé Di-aollta: logainm áitiúil le srónail láidir

Deorachtach: duine coimhíoch, cú ghlas, Gall
Deorata: cú ghlas, duine athnaid, Gall

Dhó nó'r Trí: dhó nó'r trí cionnadh ná dhá cheann ná trí
Fear a sé ná a seachd / seacht
Chan fhuigheadh sé cóir ná ceart le fear a dhó nó'r trí
Chan fhuigheadh sé cóir ná ceart le fear a dhó'n an trí

Dhonairte: ainm eile le dhó nó'r trí

Díobhógach: Fearann caoin díobhógach, tighearna anbhfann éagcaointeach. Talamh le rillean 's drillean (trenched)

Díobhóg: sruthán trí thalamh phortaigh. Sruthán eadar trí thalamh phortaigh

Dóigh: manner, condition, way, state
Táim ar dóigh
Cia mar tá tú?: Goidé mar atá tú? / Caidé mar atá thú?

Eidhneachán: eidheann, eidhneán (Ivy)

Fabhairt: to favour, to have interest
Faisnéidhe: ag cur / ag cur sheanchais ná ag cur ceiste fá sheanchais / ag cur ceiste fá díobh díot.

Fanaid: magadh (mocking)
Fonomhaid: to mock (mocking)
Bodach fear dhá bhó: fear a trí beidh sé 'g fanaid faoi
Bodach fear dhá bhó: fear a trí beidh sé ag fonomhaid faoi

Faochóg: a weaver thrum
Fughóg: focal eile le - thrum of a weaver
Bha dá bhfuightheá sean-fhigheadóir fallsa gheobhtha faochógaibh fada aige

Fiar: rud beag cam
Tá fiar beag ann

Fliuchán: a Frog

Fosgal: osgail
Fosgailt:
Fosgalt:
Fosgalta:
Fosgailte: