Abhaile

“…agus tiocfaidh fíor saoirse chun ar na Gaedheal…” - Colmcille

‘S comhartha le gach Gaedheal is ea an t-Éirí Gréine trasna nan Gaedhealtachd agus bhí sin an sgéal le mílte ar mílte blianta ó shin, agus tá na n-Éirí Gréine cuid is mó sean-stair na n-Gaedheal nó sean-stair na gach Gaedheal fosta.

Tá naoi gathanna gréine dhéag (19) ar an bhratach:

‘S iad i gcuimhne n-éirí amach nó n-aramach na Seumasaich sa 1719 nuair a’ tháinig Gaedheil as gach tíre le chéile do throid in éadan Sasuinn agus Gaill eile le saoirse na h-Albainn san am sin. Tháinig saighdeara ’s Gailíse faoi bhratach Spáinne agus tháinig Óglaigh as Éireann agus Mannain agus Óglaigh eile as Albainn sa bhliain sin.

‘S iad i gcuimhn’ an t-éirí amach nó n-aramach na Seumasaich ar an 19mh latha mìos Lughnasadh sa bhliadhain 1745 nuair a thosaidh nan Gaedheil an t-éirí amach mór agus an-chaithréim dochreidte ’n éadan Sasuinn le h-aghaidh ocht mìos eadar 1745 gu 1746 agus tháinig siad (na Gaedheil) beagnach chun caithréim ollmhór in éadan Sasuinn san bhliain sin.

‘S iad i gcuimhne ’n Fhógra na Saoirse nó Fógra Saoirse na h-Éireann ar an 21adh lá mí n-Eanáir sa bhliadhain 1919, nuair a’ bhunaigh na Gaedheil rialtas dúthchais in Éireann leis an t-ainm Dáil Éireann agus chuir iad Poblacht na h-Éireann san áit ar ais aríst san am sin.

Chuir muid gorm ar an bhratach mar bhí sin an t-sean dhath nan Gaedheal trasna na n-Gaedhealtachd agus trasna na dtonnta (trasna na n-domhain) fosta. Bha gorm dath náisiúnta na h-Éireann go 1642 nuair thosaidh Gaedheil na h-Éireann uaine le linn an chogadh annsin. Tha gorm dath náisiúnta na h-Albainn agus na n-Gailíse inniu.

Beidh na Fíor Gaedheil ag díbireoidh amuigh trasna na dtonnta,

Chun go deoraíocht i gach aon tír iarthar agus tír oirthear an domhain,

Beidh siad gan talún agus gan airgead acu,

Agus beadh fearg ’s deilbhíocht ag fásoidh acu fosta lá ó lá mar sin.

Tiocfaidh cabhlach oirthear thír go ’n Gaedhealtachd,

Agus beadh na Fíor Gaedheil sa chabhlach ann,

Fillfidh iad abhaile ar ais aríst gan mhoill,

Agus briseoidh iad na Gaill i gcath ar an fharraige,

Agus beadh saoirse chun ar na Gaedheil abhaile ar ais aríst.

I ndhiaidh sin, troidfeadh na Fíor Gaedheil cogadh an-fíochmhar ar an príomh-tíre na Gaedhealtachd,

Agus beadh cogadh sin an-fíochmhar agus an-fhada,

Beadh cath deireannach mór ar Machaire Currach agus buaidheoidh na Gaedheil an chath sin. Agus tiocfaidh fíor saoirse chun ar na Gaedheal as déidh sin.

Gàedhlig Uisge Dhearg

‘R latha so, bith bu toil leinn gu séid beó h-úr a steach ar misean agus am bàirean a iomainn gluasadh so de ‘m measg an t-sluaigh.

1. Sin sinn fhè na Gàedheal còmhla seas ‘s dhaoine de creideamh mòran sgaoil thairis na sean Gàedhealtachd na h-Albainn, Éireann, Mhannin agus Gailíse, cuideachd, mòran nan Gàedheal rot thairis nan saoghal gu tìr fada ‘mach. Agus tha mhaid daoin’ amháin ri chéile ‘gus tha mhaid sluagh náisean no náisean amhain linn fhé cuideachd.

2. Bith sinn iarr gu ceangail a rithist leis na Gàedhealtachd stéidhichte le na Gàedheal fuadach fad an ar eachdraidh, a’ toirt leis: Talamh an Éisg, Àpalaid, Achaidh an Iubhair, Eilean Naomh Eóin, Ceap Breatuinn, Albainn Nuadh, Ontario, Gleann Uisge Dhearg (Manitóba) nam Machairean Móra, Caraliana Thuaidh, Caraliana Dheas, Dùthaich Mhic a’ Tòisich, Ard-Nuadh Eachraic, Scíthia (Rúis a’ Dheas a-nis), Aimearaga na Spàinntich (Aimearaga Deas), Eóraip agus chun muinntir Gàedheal na h-Astràilia, Nuadh Shéalainn ‘s ceanntar eile thairis an t-saoghal cuideachd.

3. Bith sinn iarr aithneachadh mar ‘s sluagh eitneach eachdraidheil ‘obairainn chuig an àrachadh d’ ar cànan agus dualchas airson sean ‘us òige, bh’ o linn gu linn.

4. Bith sinn tagair airson an eilean dùthchas de na Gàedheal, air an cuid mhath as siar de h-Eúroip, gu cuir an t-ainm úr air agus ainmichte na h-Eilein Ceiltich as an urramach mòr ‘us ainm cheart d’ an àrainn na h-Albainn, Èireann, Mhannin, Bhreatainn Beag, An Corn, Cumbraeg, Bhriontáin agus Gailíse.

5. Bith sinn tagair airson a cuimsiú de cànan, eachdraidh agus dualchas modhail foghlam ann sa Gàedhlig thairis na h-Eilean Ceiltich agus Eilean Turtar (Eilean Úr / Dùthaich nan Craobh).

6. Bith sinn obair gu suidhich suas Dáil nan Gàedheal Cruinneil agus till flaitheas fhéin do na daoine Gàedhealach agus le gu tagair air sgàth th’ ead fhéin coimhearsnachd againn tharais na saoghal. Bithidh Dáil nan Gàedheal an rathaid gu cuir riochdairean às a thairis na Gàedhealtachd, sean agus nuadh, chuig gu h-iomairt airson ùidhean math airson daoine h-uile.

7. Bith sinn obair gu h-àrdaich agus misneach an aiseirigh de na cànan Gàedhlig agus ‘s ann an uile iomadachd aice thairis nan Gàedhealtachd Chruinneil. Bith mhaid obair chun ais-éirigh do gach aon dual-chainnt Gàedhlig thairis an t-Saoghal cuideachd.

8. Bith sinn obair chuig cosnadh aithneachadh còir nan Ár Mhór na Gàedheal (bho 1845 gu 1857) agus am eadar 3 gu 4 millean daoine bhàis bha sin marbhadh anns a h-Albainn, agus am 6.2 millean daoine bhàis bha sin dh’casgairt anns a h-Éireann. Bha so sgrios-cinnidh an còig aig dheireadh de còig dh’fhuiling leis na daoine Gàedhealach faoi riaghailt Ghaill de na Sasannaich, agus bh’ adhbhar l’ ainneart imrich de biadh giùlainte ‘mach le os cionn leth arm na Sasannaich agus cia bh’ ionns ceannairceacht uile d’ an imrich de biadh bha cuir sìos. Cha robh sin <gort> mar a bha clàraichte ann an eachdraidh, ach bh’ ag sgrios-cinnidh a dh’aona-gnothach ar sluagh-náisean de daoine.

9. Bith sinn obair gu soillsich Na Fuadaichean de na Gàedheal anns an dà chuid an-mhor na h-Albainn ‘us Éireann, ach air leth a staigh Albainn Tuath ‘s Albainn Deas bho 1746-1993 air aghaidh, bha dar milleanan air milleanan de na Gàedheal dh’fògair as a h-Albainn agus bith lean air a mach sàthte an tìr dùthchasach d’ an latha an-diugh.

10. Bith sinn aithnich agus tagair airson gu tilleadh nan tìr dùthchasach de na daoine Gàedhealach cò bha seas ri tìde nam far-fhuadachadh, agus an chòir do tilleadh d’ an t-Sean Gàedhealtachd airson ead sin greas a mach.

11. Bith sinn obair gu rannsachadh agus tagair airson na cuiridh air ais d’ an t-ainmean dùthchasach às a Gàedhlig air an raointean Gàedhealach, agus mura so comasach bithidh breith úr ainmean às a Gàedhlig le h-onarach d’ an ciad-mhuinntir de na tìr agus th’ an eachdraidh agu.

12. Bithidh sinn obair gu taig agus tagair air sgàth caomhnadh ‘us ath-thilleadh d’ an ainmhidhean ‘us lúsraich dùthchasach air an tìr th’ ead bunadh a mach, cuideachd, bith ‘stiùireadh ceart de’n ainmhidhean, craobhan ‘s lúsraich ionnrach gu misneachadh bith-iomadachd tharais tìrean uile.

 

Leis am Bheannachd d’ an Dhia Uile-mhor, Mac Dé ‘gus na Naobhan Gàedhealach shuas san Aifrinn Flàitheas, an Grian agus Na h-Urracha Mór orainn, ‘s dòchas sinn do soilleir agus fial anns an ath-bhliadhn.

Gáilig Dhail Riada

Air latha seo, bith bu toil leinn gu séid beó h-úr
a-steach air misean agus am bàirean iomainn gluasamh seo nam measg an t-sluaigh.

1. Sin sinn fhè na Gáidheal còmhla seasamh ‘s dhaoine de creideamh mòran sgaoil thairis na sean Gáidhealtachd na h-Albainn, Éireann, Mhannin agus Gailíse, cuideachd, mòran nan Gáidheal rút thairis nan saoghal gu tìr fada ‘mach. Agus tha mhaid daoin’ amháin ri chéile ‘gus tha mhaid sluagh náisean no náisean amhain linn fhé cuideachd.

2. Bith sinn iarr gu ceangail a-rithist leis na Gáidhealtachd stéidhichte le na Gáidheal fuadachamh fad an ar eachdraidh, a’ toirt leis: Talamh an Éisg, Àpalaid, Achaidh an Iubhair, Eilean Naomh Eóin, Ceap Breatuinn, Albainn Nuadh, Ontario, Gleann Uisge Dhearg (Manitóba) nam Machairean Móra, Caraliana Thuaidh, Caraliana Dheas, Dùthaich Mhic a’ Tòisich, Ard-Nuadh Eachraic, Scíthia (Rúis a’ Dheas a-nis), Aimearaga na Spàinntich (Aimearaga Deas), Eóraip agus chun muinntir Gáidheal na h-Astràilia, Nuadh Shéalainn ‘s ceanntar eile thairis an t-saoghal cuideachd.

3. Bith sinn iarr aithneachamh mar ‘s sluagh eitneach eachdraidheil ‘obairainn chuig an àrachamh d’ ar cànan agus dualchas airson sean ‘us òige, bh’ o linn gu linn.

4. Bith sinn tagair airson an eilean dùthchas nan Gáidheal, air an cuid mhath as siar na h-Eóraip, gu cuir an t-ainm úr air agus ainmichte na h-Eilein Ceiltich as an urramach mòr ‘us ainm cheart d’ an àrainn na h-Albainn, Èireann, Mhannin, Cuimrigh, An Corn, Cumbraeg, Bhriontáin agus Gailíse.

5. Bith sinn tagair airson a cuimsiú de cànan, eachdraidh agus dualchas modhail foghlam ann sa Gáilig thairis na h-Eilean Ceiltich agus Eilean Turtar (Eilean Úr / Dùthaich nan Craobh).

6. Bith sinn obair gu suidhich suas Dáil nan Gàidheal Cruinneil agus till flaitheas fhé do na daoine Gáidhealeach agus le gu tagair air sgàth th’ ead-fhé coimhearsnachd againn tharais na saoghal. Bithidh Dáil nan Gáidheal an rathaid gu cuir riochdairean às a thairis na Gáidhealtachd, seann agus nuadh, chuig gu h-iomairt airson ùidhean math airson daoine h-uile.

7. Bith sinn obair gu h-àrdaich agus misneach an ais-éirigh nan cànan Gáilig agus ‘s ann an uile iomadachd aice thairis nan Gáidhealtachd Chruinneil. Bith mhaid obair chun ais-éirigh do gach aon dual-chainnt Gáilig thairis an t-Saoghal cuideachd.

8. Bith sinn obair chuig cosnamh aithneachamh còir nan Ár Mhór na Gàedheal (bho 1845 gu 1857) agus am eadar 3 gu 4 millean daoine bhàis bha sin marbhadh anns a h-Albainn, agus am 6.2 millean daoine bhàis bha sin dh’casgairt ann sa h-Éireann. Bha so sgrios-cinnidh an còig aig dheireadh de còig dh’fhuiling leis na daoine Gàidhealach faoi riaghailt Ghaill nan Sasannaich, agus bh’ adhbhar l’ ainneart imrich de biadh giùlainte ‘mach le os cionn leth arm na Sasannaich agus cia bh’ ionns ceannairceachd uile d’ an imrich de biadh bha cuir sìos. Cha robh sin mar a bha clàraichte ann an eachdraidh, ach bh’ ag sgrios-cinnidh a dh’aona-gnothach ar sluagh-náisean de daoine.

9. Bith sinn obair gu soillsich Na Fuadaichean de na Gáidheal anns an dà chuid an-mhor na h-Albainn ‘us Éireann, ach air leth a-staigh Albainn Tuath ‘s Albainn Deas bho 1746-1993 air aghaidh, bha dar milleanan air milleanan nan Gáidheal dh’fògair as a h-Albainn agus bith lean air a-mach sàthte an tìr dùthchasamh gu latha an-diugh.

10. Bith sinn aithnich agus tagair airson gu tilleamh nan tìr dùthchasamh de na daoine Gáidhealach cò bha seasamh ri tìdeamh nam far-fhuadachamh, agus an chòir do tilleamh do ‘n
t-Seann Gáidhealtachd airson ead sin greas a-mach.

11. Bith sinn obair gu rannsachamh agus tagair airson na cuiridh air ais d’ an t-ainmean dùthchasamh às a Gáilig air an raointean Gáidhealach, agus mura seo comasach bithidh breith úr ainmean às a Gháilig le h-onarach d’ an ciad-mhuinntir nan tìr agus th’ an eachdraidh acu.

12. Bithidh sinn chun obair gu taig agus tagair air sgàth caomhnamh ‘us ath-thilleadh d’ an ainmhidhean ‘us lúsraich dùthchasach air an tìr th’ ead bunadhamh a-mach, cuideachd, bith ‘stiùireamh ceart de ‘n ainmhidhean, craobhan ‘s lúsraich ionnrach gu misneachamh bith-iomadachd thairis tìrean uile.

Leis am Bheannachdamh d’ an Dhia Uile-mhor, Mac Dé ‘gus na Naomhan Gáidhealach shuas san Aifrinn Flàitheasamh, an Grian agus Na h-Urrachamh Mór orinn, ‘s dòchas sinn do soilleir agus fial anns an ath-bhliadhain.