Logainm

Tír an Óir

Chuir daoine Gaedhealach an log-ainm ar an cheanntar seo le linn Ruathar an Óir (1896 go 1899). Bha rudaí cruadh, deacair agus garbh le h-aghaidh na Gaedheil agus ar daoine bocht eile san ám sin. Chuaidh mílte 's mílte Gaedheal chun Tír an Óir ag lorg le h-aghaidh óir agus fhuair sluagh beag an saibhir ann.


 

Tìr a' Caluim Cille

Chaidh duine Gàidhealach air aghaidh leis na ainm-àite so eadar 1849 gu 1866 b'fheudar. Chaidh iad leis an ainm àite mar cha robh iad toilichte leis ainm àite Gallda Beurla 'Coluimbia Breatunnaich' agus chuir iad an ainm àite so cuideachd mar chaidh iad shuas an Abhainn Caluim Cille a mach as Stàidean Aontaichte 'gus rinn Caluim Cille turas so cuideachd shuas an Gleann Mhòir as dhéigh 565 IC nuair a rinn e turas gu cruinnich leis Ard Rìgh na Cruithnich san Albainn an Ear. Agus chunnaic na Gàidheil àite so iad fhéin air slighe ri thaobh leis Caluim Cille 'gus chaidh iad air aghaidh leis an ainm àite so mar sin amhàin.

Talamh an Éisg
Talamh an Éisc

Thánaig na Gaedheil go Talamh an Éisg sa Dhúthaich nan Craobh nó h-Oileán Úr sa 1536. Bhí siad as Laighean cuid 's mó 'gus chuir ead an logainm - Talamh an Éisg - annseo mar bha sluagh an-mhor na gach aon iasg Fharraige Mór gan dabht. Bhí 'n ceanntar seo 'n ciad áit Gaedhealach ar Oileán Úr nó Dúthaich nan Craobh agus thánaig iad annseo le h-aghaidh an iasg amhain. D'fhill iad annseo gach aon bliadhain agus thosaidh siad do bhunaidh bailí beag 's bailí mór sna 1600idí 's 1610idí ar aghaidh.

Tá na fíor bratach na Talamh an Éisg an Trí-Dhath na h-uaine, bán 's bán-dhearg. 'S dath uaine le na Gaedheil Caitlicigh as Éireann 's nan Eileanan Deas, agus ceanntair eile ar Tír Mór na h-Albainn, tá bán le na daoine h-iasgaire 's Naomh Aindriú mar tá sé Naomh Patrún na h-Albainn agus tá na bán-dhearg le gach aon creideamh Críostaíochd, agus tá sin dath na sluagh Caitliceach ann fosta. Chuir sin le chéile eadar 1843 go 1871 le h-Easbuig Mícheál Antaine Pléamonn sa bhliadhain 1843 nó 1855, ach fhuair sin stadas oifigiúil sa 1871. 'S Talamh na Éisg cuid mhór na n-Gaedhealtachd indiu fosta.



Faichean Glas

Thàinig an t-ainm àite a mach eadar 1826 gu 1868 no 1886 b'fheudar. Chuir duine 's Inbhir Nis agus Taobh Tuath na h-Alba 'n ainm àite air Illinois. Agus chuir Uilleim Friseal an ceud fear do sgrìobh e thìos agus chuir e 'n naidheachd thairis eadar nan Gàidheal sa 1886. Tha creid aca duine eile chaidh Uilliam Friseil gu am Faichean Glas ré 1840an agus sa 1846 gu h-àiridh, ach cha' n' eil fhios againn mu bha e ceart.


Tír an Airgid

Chuir daoine Muimhnigh (as Cúige Mhumhain) an logainm ar an áit seo, 'gus dhéan iad sin faoi 1880idí nó 1890idí. Ach tá creid acu daoin' eile tháinig an logainm Tír an Airgid faoi tamall sna 1870idí. Chuir iad an logainm chun an áit seo mar thánaig sluagh an-mhór Gaedhealach chun Tír an Airgid eadar 1870idí nó 1880idí go 1920idí mar d'iarr iad an obair faoi talamh sna mianaigh agus 's Tír an Airgid an áit Gaedhealach 's Gaedhealtachd mór mar sin amhain inndiu fosta. Fuair sluagh beag na Gaedheal airgid cuid 's mó san áit seo gan amhras, ach cha rabh sin an sgéal le gach aon daoine Gaedhealach. Chuir na Gaedheil seo 'n logainm Tír an Airgid mar bhí rudaí garbh agus cruadh leo 'nn faoi na mianaigh.

Tír na h-Óglaigh

Tháinig an logainm faoi tamall seo sa teanga Gaeilig le linn an athchogadh in éadan rialtas Meicsiceo i dTuaisceart na Meicsiceo sa bhlianta 1835 go 1836. Sgríobh an logainm thíos sa 1836 agus bhí sé sin mar tháinig sluagh mhór amach as Tír na h-Óglaigh do throid san éirí amach i dTeacsais ann. Ach 's taighde nua faoi logainm seo cúpla mí ó shin agus bhí 'n logainm faoi tamall ó an bhliain 1815 b'fhéidir. Dúirt an thaighde nua tháinig an logainm Tír na h-Óglaigh faoi tamall nuair a' bhí na Gaedheil agus duine eile 'g troid san Chath Nua Orléan sa 1815. Chuir na Gaedheil an logainm ar an cheanntar sin mar tháinig sluagh mhór crógacht amach as Tír na h-Óglaigh fosta. Tháinig siad chun an dheisceart do throid i gcosanta na cheanntar fosta. Fuair an logainm Tír na h-Óglaigh an-choitianta le linn Cogadh Mhór na Mheiriceá eadar blianta 1861 go 1865. Bha sin an sgéal mar bha sluagh mhór Gaedhealach san fórsaí míleata 'gus san airm stát áitiúil fosta. Chuaidh an logainm ar an bealach chun bás i ndhiaidh Cogadh Mhór, ach fillfidh sin ar ais arís le cuidiú Dé.

Talamh na Bó
Talamh na mBó

Chuala daoine 'n logainm seo le h-aghaidh Teicseas sna 1850idí, ach fhuair 's d'fhás sé ar aghaidh eadar 1866 go 1867 ar aghaidh go brách ar fad. Tháinig tréadaí móra 'muigh as Talamh na Bó tar éis Cogadh Catharra nó Cogadh na Stáit (1861 go 1865), agus fhuair siad dhobhaireachd thuas as Talamh na mBó sa deisceart chun go tuaisceart na Stáit Aontaithe mar bh' iarr tábhachtach mór leo do chur biadh istigh na bailí móra (na cathaoirí móra) ann gan mhoill, agus bhí sin go h-ionntach maith le Teicseas, agus rugadh an logainm Talamh na mBó sa domhain mar sin freisin. Agus tá sin logainm as Gaeluinn inniu.

Bhí dhá sean logainm eile le Talamh na mBó 'gus tháinig iad faoi tamall sna 1700idí nuair a bhí 'n cheanntar faoi riaghaltas na Spáinne. Bhí Tír Phádruig (San Patricio i Spáinnis) agus An Tearmonn (La Refugia sa Spáinnis) an dhá sean logainm roimhe 1866 's 1867. Tháinig saighdeara, sagairt agus feirmeoirí Gaedhealach chun Tír Phádruig / An Tearmonn mar fhuair iad talamh maith 's saor as riaghaltas na Spáinne mar thug siad seirbhis an-mhaith go Spáinn sa cogaidh agus riaghaltas eadar na 1700idí go 1821. Ach fhuair Tír Phádruig / An Tearmonn ghabháil le lámha Meicseacó le linn Cogadh Saoirse na Meicseacó (1810 go 1821) agus bhí na muinntir Gaedheal annseo faoi riaghaltas nuadh eadar 1821 nó 1822 go 1836 agus le ám go h-ám eadar 1836 go 1848 nuair a fhuair an talamh ghabháil le na Meiriceánaigh. D'fhan iad ann go dtí Cogadh na Stáit (1861 go 1865) agus d'fhan iad leis an dhá logainm Tír Phádruig / An Tearmonn go dtí 1866 's 1867. Ach abair daoine Gaedhealach an dhá sean logainm ann ó ám go h-ám freisin gan amhras. Bhí logainm Tír Phádraig san ónoir Naomh Pádraig an príomh naomh na h-Éireann, agus thánaig logainm An Tearmonn faoi tamall amach mar fhuair na Gaedheil sábháilte maith ann freisin.

Loch an Thuaidh (Loch of the North) = Michigan

Muine Leathan (Vast Wide Thicket) = Alabama

   

Tír Dhúthchais (Country of the Natives) = Indiana

Dacòta Tuath
Dacóta Thuadh

Dacòta Deas
Dacóta Deas

Cluain Fáil (Meadow of Destiny) = Kentucky

Abhainn Dhearg (Red River) = Colorado

Caraliana Deas
Caraliana Dheas

Caraliana Tuath

Tìr Giuthas-Airgid
Tìr a' Giuthas-Airgid
Tír na Giuthas Airgid

Thánaig an ainm-àite mun cuairt an àite 'gus stàd seo sna 1800an, agus bha e sin mar nuair a thánaig daoine Gaedhealach agus muinntirean Gaedhealach gu ceanntar seo chonnaig iad coilltean móran san àite seo 'gus bha dath airgead / airgid acu cuid 's mó. Bha ead craobh giuthas cuid 's mó cuideachd. Agus as dheidh rinn ead tursan fada mun ceanntar chuir ead an logainm nó ainm-àite chun an cheanntar seo.

Tobar Beag (Small Well / Small Water Source) = Arizona

Talamh na Spéir Ghorm Bhán (Land of the White Blue Sky / Land where the sky is white blue) = Tobar Beag an Ear agus Tobar Beag a' Thuaidh

Talamh Ghriáin Dearg (Land of the Red Sun / Land that is burnt by the sun) = Tobar Beag a' Deas, Tobar Beag an Iar agus Lár Tobar Beag.



A' Chòrn
An Corn
Corn na Breataine
Corn na mBreataine
Còrn nan Breatainne

 

A' Bhreatainn Bheag
An Bhriotáin
An Bhriotán

Cuimbriach
A' Chuimbriach
An Chuimbriach

Breatain Bheag
Cuimrigh
Breatainn Bheag