Gàilig Sgìre Latharn

Meacan: individual
Plòiseach: portion
Sileadh-suith: sool seepage
Smiorcadh: sense
Spat-uisg: heavy rain fall
Sùthar: civil
Tuartan: head-cold
Upaig: useless person
Alainn: wool
Coirmeagadh: to trouble
Cùiseachadh: intending
Diongmhalt: stubborn
Duaineil: objectionable
Eirinn: a girl
Gluaisteadh: moving
Maisean: virtuous man

Dé ‘n eirm a tha ort?
Dé an eirm a tha ort?
Dé ‘n eirm a th’ ort? = What is the name that is upon you?

‘S mis Eathan = I’m Eathan, Eoghan, Eoin, Iain, Eóin, Séan
‘S mis Uilleam
‘S mis Caitrìona
‘S mis Àdhamh
‘S mis Maighread /Mairead
‘S mis Daigh
‘S mis Seumas
‘S mis Aodh
‘S mis Eathan Naoghas
‘S mis Naoghas
‘S mis Babaidh
‘S mis Ealasaid
‘S mis Deórdan
‘S mis Seóras
‘S mis Eóin
‘S mis Murchadh
‘S mis Niall
‘S mis Ceinneach
‘S mis Seósamh

Dé ‘n eirm a tha orm?
Dé an eirm a tha orm?
Dé ‘n eirm a th’ orm? = what is the name that is upon me?

Dé ‘n eirm a tha air?
Dé an eirm a tha air?
Dé ‘n eirm a th’ air? = what is the name that is upon him?

Dé ‘n eirm a tha oirre?
Dé an eirm a th’ oirre?
Dé ‘n eirm a th’ oirre? = what is the name that is upon her?

Dé ‘n eirm a tha oirnn?
Dé an eirm a tha oirnn?
Dé ‘n eirm a th’ oirnn? = what is the name that is upon us / we?

Dé ‘n eirm a tha oirbh / oraibh?
Dé an eirm a th’ oirbh / oraibh?
Dé ‘n eirm a th’ oirbh / oraibh? = what is the name upon yous?

Dé ‘n eirm a tha orra?
Dé an eirm a tha orra?
Dé ‘n eirm a th’ orra? = what is the name that is upon them?

Cumar = how

Cumar tha u? = Cumar a tha u? = how are / is you?
Tha gu maith
Chan eil gu maith
Chan ail gu maith

Cumar tha e? = how is he / him
Tha e gu maith
Th’ e gu maith
Chan eil e gu maith
Chan ail e gu maith

Cumar tha i? = how is she / her
Tha i gu maith
Th’ i gu maith
Chan eil i gu maith
Chan ail i gu maith

Cumar tha inn / sinn? = how are we / us?
Tha sinn gu maith
Tha inn gu maith
Th’ inn gu maith
Chan ail sinn gu maith
Chan ail inn gu maith

Cumar tha ibh / sibh? = how are yous / y’all?
Tha sibh gu maith
Tha ibh gu maith
Th’ ibh gu maith
Chan ail ibh gu maith
Chan eil ibh gu maith
Chan ail sibh gu maith
Chan eil sibh gu maith

Cumar tha aid? = how are they / them?
Th’ aid gu maith
Tha aid gu maith = they are good / fine
Chan ail aid gu maith
Chan eil aid gu maith = they are not good / fine

Tháinig: came
Tháinig neàl nam cheaun = came a cloud into my head / I grew dizzy.
Tháinig na Saighdearan gu sgìre = came the Soldiers / Army into the parish.
Tháing cogadh oirnn
Tháinig cogadh oirnne = came war upon us.

Tha ‘n eirinn na h-apaig! = That girl’s a useless lump!
Tha ‘m buachaill na h-apaig!
Tha ‘m balachan na h-apaig!
Tha ‘m bucach na h-apaig! = that’s boy is a useless lump!

Tha ‘m bean na h-apaig! = that woman is a useless lump!
Tha ‘m fear na apaig! = that man is a useless lump!

Móran Taing = many thanks

Bha aid cùiseachadh falu
Bh’ aid cùiseachadh falu = they were intending to depart

Tha tuartan agam = I’ve a head-cold at me
Tha tuartan agad = you’ve a head-cold at you
Tha tuartan aige = he has a head-cold at him
Tha tuartan aice = she has a head-cold at her

Tha tuartan orm = I’ve a head-cold upon me
Tha tuartan ort = you’ve a head-cold upon you
Tha tuartan air = he has a head-cold upon him
Tha tuartan oirre = she has a head-cold upon her

Bha aid diongmhailt
Bh’ aid diongmhailt = they were stubborn

Bha aid duaineil
Bh’ aid duaineil = they were objectionable

Bha aid gluaisteadh
Bh’ aid gluaisteadh = they were moving

Tha Gàilig Latharn agu! = Y’all have Gàilig Latharn at yous!



Marbhrann air Eóin Mac Aoidh:

Tha aonarachd Sgìr Latharn
A-nis air teaun gu h-àrd
Na h-aithrichean rinn a’ fàgail
‘S cha lìon an áit a’ chloinn

Le Seóras Mac Aoidh

Sa bhliadhain 1863



Baba Nic Leòid
1822-1852

Seo agu sàmplair mar a chanas aid ris air a dheunadh le piùthar sin-sin-seanair Àdhaimh, Ceinneach MacLeòid:

Bha aid tàmh taobh Bhuirigill, Latharn ‘s an athair Seumas na chupair aig an taigh-òst. Chaochail Baba dair nach robh i ach deich blian thar fhichead a dh’aois.



04 / 07 / 1883

Thànaig Daigh MacLeòid, bràthair sin-seanair Àdhaimh, dhachaigh as déigh dha bhith stan as Duan Éidinn a’ sìreadh obair.

Thill a Di-Ciadain ‘s chà a gu Eaglais Shaor Latharn air son na seirbhis Ghàilig Latha na Sàbaid agus a-rithist seachduinn na dhéigh.

Feumaidh gu robh a ‘g eumhdrainn na Gàilig ‘s a stan as dùthaich gu h-ìosal!



Leodabost
Sgìre Latharn
Golladh
2020



Bàrd an Tuath
(far an robh Clann ‘ic Leòid)
Latharn an Gollaibh