D’éirigh na h-Éireannaigh Óga ‘mach in éadan na Sasanaigh in Éireann ar an 23adh Iúil 1848. Thosaidh na fórsaí Phoblachta ‘n cogadh i Loch Garman, i gCill Chainnigh agus i dTiobraid Árann agus ruaig iad ar beairicí n-airm Sasuinn trasna Mumhain agus Laighean le h-aghaidh armáil do throid in éadan na n-Gaill. Bhí sin an t-am nuair a tháinig bratach Trí-Dhathach faoi tamall annseo, ach bhí na bratach ghlas uaine an phríomh bratach le linn cogaidh 1848 ‘s 1849. Tháinig mílte ‘r mílte Gaedheal amach san éirí mach agus bhí siad an láidir agus an chaithréim in éadan na n-Gaill agus in éadan na gcótaí dubha le h-aghaidh 6 lá ‘s 23adh go 29adh Iúil.
Thosaidh Fíor Gaedheil amach as 16adh Iúil 1848 gan orduithe mar chuir ‘s thosaidh siad tine-chnámha thuas ar achan sliabh ‘s chnoc i ndhiaidh cruinniú mhór ar Sliabh na mBan ar an lae sin. Bha 50,000 daoine san chruinniu sin agus thosaidh siad amach san éirí amach ó h-am sin fosta. Fuair na Fíor Ghaedheil Áth Cliath bhriseadh eadar 22adh go 23adh Iúil agus d’éalaigh na ceannairí ‘mach as baile mhór go faoin tuath Loch Garman agus Cill Chainnigh. Tháinig na daoine ‘mach san éirí amach i bPort Láirge freisin, ach chuir na ceannairí ‘n t-orduigh aca do fhill abhaile. Bha sin an-lag le na ceannasaíochd Éireannaigh Óga. Chuaidh na gcótaí dhearga ‘r ionnsaí mhór in éadan na Gaedheil i ndhiaidh 22adh Iúil trasna na tíre ‘gus throid na Gaedheil ar ais i gcosanta ‘gus thosaidh siad feachtas treall-chogaidh mar sin. Bhuaidh na Gaedheil an chogadh le 6 lae go dtí 29adh Iúil nuair dh’ionnradh cótaí dhubha go Baile ‘n Gharraidh i dTiobraid Árann. Thosaidh cath fíochmhar ann, eadar na Gaedheil agus na Gaill. Rith cótaí dhubha chun Tigh Mhic Cormaic ann agus bhriste siad istigh sa thigh ann agus dh’fuadaich siad clann istigh ann fosta nuair a’ thosaidh cath mhór fíochmhar amach eadar na Gaedheil agus na Gaill.
D’oscail na cótaí dhubha scaoileadh ar na Gaedheil amuigh as an tigh le linn an sos chogadh an-ghearr. Chuir na Gaedheil scaoileadh tine fíochmhar in éadan ar na Gaill i n-díoltas. Bha Cath Bhaile ‘n Gharraidh an fíochmhar le h-aghaidh seachd (7) go deich (10) uair agus fuair 47 Gaill bás san chath agus fuair 2 Gaedheal bás fosta. Bha Tomás Breatnach agus Pádraig Mac Giolla Bhrigdhe ‘n t-ainmeacha robh air. Bhris na Gaedheil amuigh as ionnsaí nuair a chunnaig siad cótaí dhubh’ eile sa cheanntar do sábháil na Gaill sa thigh. Ach chuaidh na Gaedheil ar an ionnsaí fola sa chath nua ‘gus chuir siad na darna fhórsa Gall amach as an cheanntar fosta. D’éalaigh cótaí dhubha sa thigh amach as an chath ar rith sin. Chuaidh fórsaí Gaedheal ar ionnsaí mhaith tar éis sin agus bha ceannasaíochd Éireannaigh Óga ró-lag agus níor chuir spioraid láidir san éirí amach agus fuair siad bhriseadh mar sin. Fuair na Gaedheil bhriseadh san chogadh i ndhiaidh cúpla seachdain nó mí tar éis 29adh Iúil 1848.
Bha Liam mac Gabhann Ó Briain agus na ceannairí n-Éireannaigh Óg’ eile an-lag sa cheannairí nan Gaedheal agus bha tiarna talún é (Liam mac Gabhann Ó Briain) fosta. Ní robh creidimh agus ní robh spioraid láidir aige aca do throid in éadan na Gall san ath-chogadh na 1848 agus ‘s mór an trua sin. Agus thosaidh siad an t-éirí amach le linn Ár Mhór na n-Gaedheal agus ba cheart do throid agus ba cheart bha siad ceannairceacht in éadan na turas bhia ‘muigh as an Ghaedhealtachd ar loinge Sasuinn san ath-chogadh agus ba cheart go h-ionntach le na daoine bhochd. Ach ‘s amlán mhór dochreidte Liam mac Gabhann Ó Briain agus ceannairí eile na h-Éireannaigh Óga fosta.