Blàr Ghleann Seile (10mh Òg-mhìos 1719)

Bha cath nó blàr fola thuas air Gleann Seile ‘n Albainn air an 10mh lath’ Òg-mhìos sa bhliadhain 1719. Bha sin an chath mór nan Ceathramh Chogadh nan Seumasaich eadar bliadhnaichean 1719 gu 1725. Thosaidh an Aramach nan 1719 san Albainn an Iar nuair a thàinig saighdearan Gaedhealach a-mach as an Spàinnt do shabaid in éadan Sasuinn in Albainn mar tha siad air taobh Clann Stìubhart san chogadh ann. Bha saighdearan eile ‘s an Spàinnt agas shabaid iad in éadan arm Sasuinn le saorsa na h-Albainn agas le saorsa nan Gaedhealtachd cuideachd. Thàinig saighdearan Spàinnt trasna na muir air an 13mh latha mìos Giblean sa bhliadhain 1719 air tràigh an iar na h-Albainn. Thosaidh an aramach ann.

Bh’ Arm nan Gaedheal an-làidir agas an-bhuadhmhor aca le dà mhìos san chogadh agas ghabh cabhlach Sasuinn Caisteal Eilean Donnain agas sgrios iad an Chaisteal agas fùdar-ghunna nan Seumasaich ann. Chuaidh Arm nan Gaedheal gu bealach an iar mar dh’iarr iad do chuir aramach trasna na h-Albainn san am sin. Och, fhuair nan Gaedheal naidheachd faoi n-arm mhor Sasuinn aig taisteal in éadan aca do bhris nan Gaedheal san cogadh. Agas chuaidh Arm nan Gaedheal gu Gleann Seile ‘n dèidh seo.

Bh’ eadar 650 gu 1,000 saighdear san Arm nan Gaedheal air Blàr Ghleann Seile sa 10mh latha mìos Giblean sa bhliadhain 1719. Agas bha 5,000 gu 7,000 saighdear san arm Sasuinn cuideachd. Bha nan Gaedheal thuas air ard talùn agas thasgaidh iad claisean-dhìonaidh sa ghleann do stad nan Sasanaich. Thàinig arm mhor Sasuinn a-mach as Inbhir Nìs agas bh- eadar 5,000 gu 7,000 saighdear aca ‘nn. Dh’ionnsaigh nan Sasanaich air an ceud clais-dhìonaidh air a’ còig sa mhadainn agas chuir crìoch nan Gaedheal 1,100 saighdear Sasuinn sa chath ann as dèidh uairean an-fada. Och chaill iad an àite ‘nn mar bha fórsaí oll-mhor Sasuinn ann. Thàinig arm Sasuinn air aghaidh in éadan nan Gaedheal leis gunna moirtearan san chath agas chuaidh nan gleann air theine mar siad air dhà taobh Gleann Seile. Bha nan Spàinntich san Arm nan Gaedheal an-mileanta ‘gas níor stad siad aig sabaid le uairean fada. Fhuair eadar 2,200 gu 3,200 saighdear Sasuinn bàs air Blàr Ghleann Seile ‘gas fhuair 121 Gaedheal bàs ann cuideachd. Bha nan Gaedheal briste san chath agas bha iad sabaid in éadan arm Sasuinn le bliadhnaichean fada gu 1725 mar sin. Thàinig sluagh òglaich amach as Éireann, Manainn agus Gailíse do sheasamh le chéile leis nan Gaedheal na h-Albainn cuideachd agas bha iad san blàr cuideachd. Bh’ Arm nan Gaedheal bhriste sa bhlàr annseo mar chuir nan Sasanaich teine-mhor air na beanntan agas air Gleann Seile cuideachd.