Dòmhnull Mac Gille-Bhàin (1784 gu 1824)

Rugamh ‘s tógamh Dòmhnull Mac Gille-Bhàin sa Comhghall, Árra-Gháidheal sa 1784 no mu sin. Fhuair e rug shuas san Ath-bheochan mór na 1800, agus fhuair e fo làmha-uisge nam Baisdidh ann. Chuaidh e chun gu Dòmhnull Mac Artúir – ceannard mór nam Baisdidh sa Ghàidhealtachd. Bha Gàidheal as Árra-Gháidheal bha Dòmhnull Mac Artúir, agus chuaidh e mu’n Árra Gháidheal, Arainn agus Eilean Boideach.

Chuaidh Dòmhnull Mac Gille-Bhàin gu Caraliana Tuath sa 1807. Chuir e facal Dhia Mhór mu muinntear na Gàidheal ann agus sa Caraliana Deas gun sos. Cheannaich e dhà mìle acra (2,000) nan talamh le taobh Abhainn Adhmad agus sa Baile na h-Abhainn. Tha clann Dòmhnull Mac Gille-Bhàin air an talamh so ‘n-diugh. Bha e láidir an aghaidh tràilleachd cuideachd. Sa 1813, bhunaidh e h-Eaglaisean nuadh sa cheanntair Gàidhealach sa Caraliana Deas ‘s Caraliana Tuath, agus bh’ Eaglaisean Baisdidh ead fhé.

Choinnich e leis Eoin Mac a’ Ròthaich am bliadhain 1813 cuideachd agus bha cairdean an-mhór ead fhé le chéile. Fhuair Dòmhnull bàs air 24mh Dàmhair 1824. Chuaidh Eoin Mac a’ Ròthaich air aghaidh leis an obair Baisdidh as dheidh sin.