Bha fear mòr nan Eaglais Cléirich sa Caraliana Tuath, agus Maol-Chaluim Mac Gille-Mhaolain an ainm a robh air. Bh’ e ’s Cunndaidh MhicRobb o dhùthchais, agus ba bhreagh leis an deoch – fìona, ‘ch uisge bheatha gu h-áiridh. Bha bhreagh leis aige le na craic cuideachd, agus bhain e ceòl, deoch, craic ’s spòrs aige. Fhuair e sa dheacaidhean leis riaghaltas nan Eaglais mar sin air 2mh Òg-mhìos 1829 nuair a thánaig troblaid aige nuair a dh’fhoghluim ead mu ceòl, craic ’s deoch le Maol-Chaluim.
Chruinnich e leotha air 29mh Òg-mhìos 1829, agus chall an obair aige ‘gus cha robh e fear-mhor nan Eaglais as dheidh sin. Dhubhairt e bha duilich aige le ’deoch, agus rinn e fogógra cha bhithidh e fhé mu deoch go brách air fad. Ach, fhuair e sa dheacaidh leotha ’rithist air 23mh Lùnastal 1829 le h-aghaidh ’deoch ’s ‘coisirean agus chuir e cosaint mhath leis fhé san cuairt Eaglais air an 27mh Sultain 1829, agus bhuaidh e ’n latha sin ann.
Fhuair troblaid aige air 4mh Òg-mhìos 1831 nuair a bh’ e ’staigh sa chuairt Eaglais le ’deoch air 26mh Céitean ann. Rinn e sabaid an-mhor le chosaint e fhé nuair a dhubhairt e chugu – dh’obair e ’n-chruadh air an latha sin agus bha e ‘obair ’s ’drobhaireachd nam bà gu Baile Bò Dhubh. Nuair a shroich e gu Toigh Dubhghall MhicAoidh, thóg e cúpla deoch na h-uisge bheatha mar bha sin an latha cruadh. Sheas ’s rinn e sabaid mhath agus bhuaidh e ’nn cuideachd.
Bha sin an sgéal aige air 27mh Céitean 1832 nuair a chaidh e gu cuairt Eaglais a-rithist do chosain an aghaidh sgéaltan bh’ e ’deoch ’s ‘coisirean air dhachaigh le céilidh mhath as dheidh am bainis na h-inghean aige. Ach, chaidh e air an ionnsaigh ann gun mhall agus dhubhairt e cha robh e ’deoch ann mar chaidh e gu leapaidh roimhe ’n céilidh sin. Agus thánaig duin’ eile gu cuairt do chainnt air taobh Maol-Chaluim. Bhuaidh e caithream mhath ann cuideachd mar sin, agus tha sin an sgéal na Maol-Chaluim an Éildear.
Le Seumas Ruairidh Dòmhnullach.