I ndhiaidh sgrios siad baile Droichead Átha ‘gus i ndhiaidh chuir siad 4,500 daoine neamhchiontach chun bás ann, mháirseáil arm Sasuinn deisceart chun go Loch Garman agus bhí siad faoi cheannas Oilibhir Cromáil ann freisin.
Tháinig Cromáil go Loch Garman ar an 2adh lá mí Dheireadh Fómhair agus bhí 6,000 go 9,000 saighdear Sasuinn aige. Thosaidh é ‘n léigear na bhaile ‘nnsin agus chuir orduigh é chun go ceannasaíochd na Gaedheal istigh sa bhaile do chur síos armáil agus do ghéill an bhaile chuige gan mhoill. Ach, bhí gach aon Gaedheal trasna nan Gaedhealtachd fearg an-mhór acu ‘n éadan Cromáil mar Ár Droichead Átha eadar 3adh go 11adh Meán Fómhair 1649 – mí ‘mháin ó shin! D’iarraidh na Gaedheil Loch Garman nó na Garmanaigh do chur troid mhór in éadan na Gaill mar sin agus dúirt iad sin chun na ceannairí Gaedhealach sa bhaile fosta.
Bha 1,000 go 1,500 saighdear Gaedhealach ag cosaint Loch Garman nuair a thosaidh na Gaill dubh an léigear, agus bha siad in éadan 6,000 go 9,000 Gall taobh amuigh sa bhallaí. Fuair 1,500 saighdear eile chucu sa bhaile Loch Garman ar an 5adh Deireadh Fómhair in aice leis 600 saighdear nuadh aríst ar an 6adh Deireadh Fómhair. Tháinig ‘s fuair na saighdeara Gaedhealach sa bhaile ‘s na fharraige faoi cheannas Cabhlach Gaedhealach. Bha Loch Garman campa míleata mhóir le h-aghaidh Cabhlach Gaedhealach fosta. Bha faoi 3,100 go 3,600 saighdear Gaedheal ag cosaint an bhaile tar éis sin, ach bh’ ead in éadan eadar 6,000 go 9,000 sean shaighdear as Sasuinn agus bha gunnaí mhóir acu fosta. Phleanaigh ceannairí Gaedhealach do bhris na Gaill leis léigear fada ‘gus bha siad ag fanacht le sin ann. Bhí Geimhreadh ar an bealach annsin agus bha tinneas istigh san champa Ghall, agus thosaidh sin do chur saighdear Sasuinn chun bás fosta.
Ach níor fhan Cromáil le sin, agus thosaidh na Gaill tuargaint an-mhór ar baile ‘s ballaí Loch Garman sa mhaidin ar an 10adh Deireadh Fómhair 1649. Bhí sin an fíochmhar agus an uafasach le na daoine ‘stigh sa bhaile.
Thosaidh ceannasaíochd Gaedhealach an cainnteanna síochána leis Cromáil agus na Gaill i ndhiaidh thosaidh tuargaint Gall amach. Bhí siad ag cainnt leis Cromáil eadar 10adh go 11adh Deireadh Fómhair agus thosaidh na Gaill tuargaint gunnaí mhór ar ais aríst sa mhaidin 11adh Deireadh Fómhair. I ndhiaidh trí nó ceathair uair, rinn gunnaí mhór na Gall dá poll bhriste sa bhallaí. Agus i ndhiaidh sin, thosaidh siad – na Gaill – an ionnsaí mhór in éadan an bhaile. Chuir ceannaire ‘mháin an stad chun an throid i ndhiaidh cúpla bomaite nuair a thosaidh an ionnsaigh, ach chuaidh na Gaill ar aghaidh gan stad agus chuir siad eadar 2,000 go 3,000 daoine neamhchiontach chun go bás istigh i mbaile Loch Garman. Ghabh na Gaill na gunnaí móra Gaedheal agus d’iompaigh iad ar na baile ‘gus in éadan na daoine ‘stigh ann. Rith saighdeara Gaedhealach istigh sa bhaile ‘muigh as na Gaill agus chuaidh na Gaill ar thóir acu – na Gaedheil – leis crualacht ró-mhór. Chuir siad 200 bean chun bás san Chearnóg Mhargaidh agus chuir siad eadar 300 go 400 daoine chun bás le taobh Abhainn na Sláine fosta.
Chuir na Gaill eadar 2,000 go 3,000 daoine chun bás i mbaile Loch Garman agus chuir iad 3,000 daoin’ eile faoi ghabháil agus chuir riaghaltas Sasuinn iad ar loinge sclábhaithe le turas an-chrualacht go na h-Oileáin Ghrianán (na h-Indiacha Thiar). Chuir siad ar an loinge sclábhaithe ‘n aice leis daoine ghabhála ‘s Droichead Átha fosta. Ghabh na Gaill eadar 1,100 go 2,200 Gaedheal bochd tar éis Ár Dhroichead Átha ‘gus rinn na Gaill sclábhaithe iad fosta. Bha siad na ciad sclábhaithe Gaedhealach ar Oileáin Ghrianán agus i n-Dùthaich nan Craobh. Fuair siad ann eadar blianta 1649 go 1650 ar aghaidh.